De vriendenclub van VVD-wethouder Jan Peters

In een artikel dat op 5 januari jl. gepubliceerd is op de website Ook van Wosterhout vertelt wethouder Jan Peters het verhaal  van een vriendenclub. Dit verhaal moet illustreren dat de overheid de laatste jaren voor steeds meer zaken verantwoordelijk is geworden. Doordat de overheid voor veel zaken financieel verantwoordelijk is geworden, is dit volgens wethouder Jan Peters niet meer te betalen. Er moet dan ook gesneden worden in het voorzieningenniveau door mensen weer meer zelf verantwoordelijk te maken voor zaken om alles betaalbaar te houden. 

Jan Peters, gaat net als veel politici aan rechterzijde echter voorbij aan de werkelijke oorzaken van de economische crisis. De  huidige economische situatie is in beginsel veroorzaakt door de kredietcrisis zoals die enige jaren geleden in de Verenigde Staten ontstaan is. Op 8 oktober heeft de heer Frank Ankersmit, mede-auteur van het Liberaal Manifest van de VVD, hierover een interessant artikel geschreven in NRC Handelsblad. Ankersmit maakt een onderscheid tussen twee vormen van kapitalisme. Het industriële kapitalisme, gevormd door de bedrijven die echte producten maken. De tweede is het financiële kapitalisme. Hier gaat het om alles waar banken hun geld mee verdienen, van het lenen en uitlenen van geld tot de meest ingewikkelde financiële producten. Dit financiële kapitalisme heeft het industriële kapitalisme overwoekerd. Het financiële kapitalisme heeft geleid tot een pyramidespel, met enorm profijt voor weinigen en veel schade voor anderen. De winsten zijn voor de banken en de verliezen mogen door de samenleving gedragen worden. De rekening wordt vervolgens doorgeschoven naar de belastingbetalers en zodoende voor een deel ook naar de onderkant van de samenleving. En dat zijn niet de mensen die deze crisis veroorzaakt hebben. De economische crisis wordt nu door bepaalde politici aangegrepen om allerlei neoliberale ideeën, die leiden tot afbraak van sociale voorzieningen door te voeren. Ideeën die vaak al jaren ergens in een lade lagen en hier nu uitgehaald zijn.

De kredietcrisis is juist veroorzaakt door het liberale denken van minder overheid en meer markt. Na de economische crisis van 1929 is in 1933 in de Verenigde Staten de Glass-Steagall Act aangenomen. Deze wet regelde een strikte scheiding tussen banken, verzekeraars en beleggingsbedrijven. Tot 1999 konden banken dus niet tegelijkertijd bankier en beleggingsbedrijf zijn. Sinds 1999 is de Glass-Steagall Act opgeheven. Overal waar banken in de problemen zijn gekomen is dat niet door hun activiteiten op de consumentenmarkt maar door riskante beleggingen. Doordat er geen scheiding bestond tussen activiteiten op de consumentenmarkt en beleggingsactiviteiten moesten banken zoals ING en Fortis wel door de overheid gered worden, omdat anders het economische leven in Nederland volledig ontregeld zou worden. Grote banken weten dus dat ze nooit failliet kunnen gaan en gedragen zich daar natuurlijk ook naar. Als het echt fout gaat vangt de overheid de verliezen toch wel op. Enkel bij kleine banken zoals de DSB-bank is een faillissement echt mogelijk.

Wat Jan Peters er in zijn verhaal dus niet bij verteld is dat het geld van de vriendenclub verloren is gegaan door dit financiële pyramidespel. De rijke leden van de vriendenclub, die in de jaren dat het financieel goed ging het beleid bepaalden en grote bonussen hebben geïncasseerd gaan nu tegen de arme leden van de vriendenclub vertellen dat zij de broekriem in financieel opzicht aan moeten halen. Dat terwijl de rijke leden van de vriendenclub met hun villa’s gewoon gebruik kunnen blijven maken van de hypotheekrentesubsidie.

De VVD zou de economische crisis juist aan moeten grijpen om te komen tot structurele oplossingen op de arbeidsmarkt, de woningmarkt, het klimaatprobleem en het mobiliteitsbeleid. Iets wat nu niet gebeurt. Waar is de tijd van VVD-ers zoals Pieter Winsemius en Hans Dijkstal gebleven?

Overigens is het interessant om ook eens te kijken door wie de huidige situatie nu ontstaan is. Een situatie die Jan Peters als niet positief beschrijft. Op de moment wordt Oosterhout geregeerd door een coalitie van VVD, PVDA, Gemeentebelangen en CDA. In de hele geschiedenis van Oosterhout heeft er slechts 8 jaar een andere partij in de coalitie gezeten. Dat was GroenBrabant van 2000 tot en met 2008. Op landelijk niveau heeft het CDA sinds 1945 59 jaar in de regering gezeten, de VVD 42 jaar en de PVDA 36 jaar.  Zowel op landelijk niveau als in Oosterhout heeft er dus steeds een coalitie gezeten van centrum-rechtse of centrum signatuur. Het wordt daarom eens tijd voor een echte linkse coalitie, zowel in Oosterhout als in Den Haag. Tijd voor een nieuw geluid met nieuwe mensen.