Opinie: Chaos rond ELD blijft

Hoe verschillend kan de publieke opinie over burgemeesters zijn. Burgemeester Jac Klijs van Moerdijk krijgt de complimenten voor zijn handelen rondom de brand bij Shell van eerder deze maand. En burgemeester Stefan Huisman krijgt een jaar na de brand bij ELD nog steeds kritiek. Terecht? Of is het vooral sensatiezucht?

De provincie heeft een rapport uitgebracht naar aanleiding van de brand bij ELD op 4 juni 2013. Daarin laat de provincie zich kritisch uit over de rol van de gemeente. Te lang vrijblijvende controles, een verkeerde milieuvergunning en fouten bij de controles maken het rapport kritisch richting de gemeente.

Dat er vervolgens gebeurt is vrij apart. Burgemeester Huisman weigert om zelf met de pers te spreken, hij laat zijn woordvoerder het verhaal herhalen dat de gemeente zich niet herkent in het rapport. Op verschillende verzoeken van media voor een persoonlijke reactie wordt negatief gereageerd, maar er komt vervolgens wel een filmpje op Facebook over het rapport. De gefronste wenkbrauwen zijn te begrijpen.

Het filmpje zelf volgt een prima script, de burgemeester krijgt van zijn woordvoerder de juiste voorzetten om zijn verhaal te vertellen. De geagiteerde toon van de burgemeester is naar mijn mening een beetje teveel van het goede, iets rustiger en minder staccato praten zou de boodschap veel beter over brengen.

Dat een burgemeester niet met de pers wil praten is vrij apart. Het is natuurlijk zijn goed recht, en de beeldvorming is wel zo dat het net lijkt of de burgemeester zelf de brand aangestoken heeft, maar als je het echt oneens bent met de provincie mag je dat best zelf verdedigen.

De gemeenteraad

Bijzonder zijn ook de reacties uit de gemeenteraad. Een aantal oppositiepartijen geeft aan dat de lokale media een controlerende taak heeft en dat het gemeentebestuur daar aan mee moet werken. Natuurlijk heeft de media een belangrijke rol in het controleren van het gemeentebestuur, maar de gemeenteraad zelf controleert het college van B&W. Ik verwacht van de partijen die roepen om verantwoording richting de media, de komende raadsvergadering dan ook gebruik maken van hun eigen raadsinstrument, namelijk het verantwoordingsdebat. Als ze dat niet doen maken ze zichzelf aardig ongeloofwaardig.

De inhoud van het filmpje

Dan toch nog even over het filmpje van burgemeester Huisman. Hij geeft aan dat de gemeente Oosterhout niet ‘voor papieren veiligheid gaat, maar voor feitelijke veiligheid’. Feitelijke veiligheid is natuurlijk belangrijk, maar om daar op te kunnen sturen zijn objectieve criteria nodig, de papieren. Het voorbeeld over de loods roept ook een vraag op. Huisman geeft aan dat het niet nodig was om uit te zoeken hoeveel straling de loods aan kan, omdat de gemeente wilde dat de vaten de loods zouden verlaten. Ook al is de directe situatie opgelost met het weghalen van de vaten, om een goede afweging over de veiligheid te kunnen maken is het toch in ieder geval handig om te weten hoeveel straling de loods aan kan?

In het filmpje gaat de burgemeester ook niet in op de te lang vrijblijvende controles. Pas na vijf controles waarbij fouten werden gecontroleerd ging de gemeente dreigen met een dwangsom. Terwijl al duidelijk was dat de houding van ELD ten opzichte van veiligheid niet strookte met het belang dat de gemeente daaraan hecht. Als ELD niet mee wil werken, dan ga je toch eerder dreigen met sancties? Daarnaast blijkt het pas zo laat afdwingen van sancties ook in strijd te zijn met de handhavingsstrategie van de gemeente en provincie.

En zo zijn er nog wel meer vragen te bedenken. Ook over bijvoorbeeld de samenwerking tussen gemeente, Veiligheidsregio en sinds kort de Omgevingsdienst. Voldoende aanleiding voor een politiek debat lijkt me.

De gemeente sticht geen brand

Er blijven vraagtekens rond de rol van de gemeente rond ELD. Maar daar hoort ook een nuancering bij. Terecht zijn burgemeester Huisman dat de gemeente niet alles kan voorkomen. Je kunt de kans zo klein mogelijk maken en zorgen dat de gevolgen minimaal blijven, maar 100% veiligheid bestaat niet. En ELD is natuurlijk ook zelf verantwoordelijk, niet voor niets ligt het dossier nu bij het OM voor een eventuele rechtszaak.

Een bedrijf dat na de brand bij Chemie Pack nog steeds nonchalant met de veiligheid om gaat is een kwalijke zaak. Het gaat dan niet eens om feitelijke maatregelen, maar om de cultuur bij het bedrijf. Sommige maatregelen kunnen de bedrijfswinst in de weg zetten, maar winst mag niet boven de veiligheid van personeel en omwonenden gaan. Laten we hopen dat bedrijven die met gevaarlijke stoffen werken daarvan na een aantal incidenten van doordrongen zijn.