Opinie: Oosterhout… als Bourgondische stad?

Typeringen die je af en toe vast voorbij hebt horen komen, zijn die van Oosterhout als Bourgondische stad. Veel mensen weten wel ongeveer wat dat betekent, namelijk een levenshouding waarbij ten volle wordt genoten van het leven. Maar het verhaal erachter is vaak onbekend. Is Oosterhout een Bourgondische stad? Kan daar wel zo makkelijk een oordeel over worden geveld? In dit artikel zal deze typering worden uitgediept.

Om überhaupt Oosterhout te kunnen beoordelen, hebben we eerst een definitie nodig van ‘Bourgonisch’. Wanneer we een aantal (internet) woordenboek langsgaan komen begrippen voorbij als ‘overvloedig’, ‘zwierig’, ‘uitbundig’ of ‘diegene die van het leven geniet en van lekker eten en drinken houdt’. Maar deze worden blijken vooral afgeleid van het Hertogdom Bourgondië uit de late Middeleeuwen, een regio in Oost-Frankrijk. De bestuurders van dit machtige rijk schenen ontzettend van uitbundige diners te houden en dit lieten ze ook telkens blijken. Schijnbaar is dit zo uit de hand gelopen, dat de benaming ‘Bourgondisch’ er een nieuwe betekenis bij kreeg.

Dat Oosterhout gezellig is, weten we allemaal. Vooral tijdens de evenementen blijkt haar gastvrijheid, waarbij Carnaval misschien wel de slagroom op de taart vormt. Tijdens dit heuse want in die periode wordt Oosterhout tot het zeer uitbundige Kaaiendonk omgetoverd. De Klappeijstraat wordt eveneens omgetoverd tot een feeststraat, alwaar een dansende nar je hartelijk verwelkomt. Het “Bourgondische Carnaval” is een variant van het feest, dat ook in verband kan worden gebracht met West-Brabant. In deze regio (evenals een paar elders gelegen regio’s) was er tussen de Gouden eeuw en de Tweede Wereldoorlog sprake van veel armoede. Traditioneel worden hierbij eenvoudigere kleding gedragen (denk aan de blauwe kielen met (rode) zakdoeken). De plaatsnaamswijziging is overigens ook onderdeel van die carnavalsvariant.

“Bourgondisch zijn” wijst ook op gastronomische kwaliteiten. De vraag of Oosterhout culinair is of niet is niet de aller-moeilijkste. Een blik op Foursquare geeft al aan dat Oosterhout een grote variëteit heeft aan restaurants; goedkoop, duur, Chinees, Thais, Japans, Fins.. Zeegerechten, patatjes of kleine hapjes. De markt heeft zich al als culinaire trekker ontpopt, maar de Heuvel is ook met een opkomst bezig. Oosterhout kent daarentegen ook zijn eigen tarwebier; jawel, het ‘Bourgogne Kruis’.

Wat ik persoonlijk erg jammer vind, is dat Oosterhout aan de binnenkant haar gezelligheid goed hooghoudt, maar aan de buitenkant (zoals het straatbeeld in de binnenstad) wat minder uitbundig is. Zo zijn er in de binnenstad weinig goede zit-gelegenheden of speelplekken, is er weinig groen, en weinig nadruk op esthetica of historie. Met het actieplan stadshart zijn er plannen om de binnenstad verder op te schalen en te uniformiseren. Dat eerste hoeft zo slecht nog niet te zijn, zolang het geleidelijk gebeurt en volgens de wensen van inwoners. Het uniformiseren doet daarentegen afbreuk aan de diversiteit en authenticiteit van de stad. De theorieën over “Sense of Place” en “Placelessness” kunnen daarbij meer inzicht verschaffen.

Opmerkelijk met betrekking tot de zuidelijke levenshouding is de huisstijl van de gemeente Oosterhout; “warm en zakelijk”. Warm verwijst hier wellicht naar de Bourgondische levenshouding, terwijl het zakelijke aspect wellicht verwijst naar een meer calvinistische inslag. Grappig, want Oosterhout lag twee eeuwen terug nog op de grens van Brabant met Holland, gebieden waarvan gezegd wordt dat ze respectievelijk gemoedelijk dan wel zeer hardwerkend zijn. Uiteraard blijven dit clichébeelden, maar de link is fascinerend. Juist dezelfde typering van de huisstijl van de gemeente klinkt als een ideale stadsslogan, te weten “Oosterhout: warm en zakelijk” Maar daarover kunnen de meningen uiteraard ook verschillen. Daarom aan jullie: vinden jullie Oosterhout een Bourgondische stad, waarom wel en waarom niet? Wat kan er beter (en wat kan juist minder?). Welke stadsslogan zien jullie graag onder Oosterhout staan?