Opinie: Handhaven is ook een vak

Al jarenlang is het handhaven van de regels niet meer uitsluitend in handen van de politie. Steeds meer verschillende handhavers krijgen hun rol. Dit om te zorgen dat meer overtredingen bestraft kunnen worden. Maar de verscheidenheid aan handhavers zorgt ook voor onduidelijkheid, en irritatie door (soms) een gebrek aan communicatie vaardigheden, maar ook inconsequent zijn. 

De politie bestaat uit opsporingsambtenaren. Zij mogen alle strafbare feiten opsporen en een verbaal uitschrijven. Ook beschikt de politie over het geweldsmonopolie, binnen bepaalde kaders zijn zij de enigen die in Nederland legaal geweld mogen gebruik.

De laatste jaren is de buitengewone opsporingsambtenaar (BOA) echter in opkomst. Deze BOA krijgt de bevoegdheid om op te treden in een bepaald domein. Dus niet op alle feiten als een politieagent, maar bijvoorbeeld alleen in het OV, de openbare ruimte of op het gebied van milieu. Een voorbeeld. Een BOA in het OV kan iemand met een hond bij de bushalte zien staan en deze hond doet zijn behoefte, waarna de persoon met hond de bus in stapt, zonder de poep op te ruimen. Met een agent is dat goed voor een flinke boete, maar de BOA in het OV heeft niet  de bevoegdheid om hier tegen op te treden. En dat zorgt voor vreemde situaties, zoals uit dit voorbeeld blijkt.

Uitbreiden bevoegdheden?

Dan moeten BOA’s maar een algemene opsporingsbevoegdheid krijgen hoor ik u denken. Maar ook daar zitten nadelen aan, zoals een rapport aan het Ministerie van Veiligheid & Justitie uit juli dit jaar ook beschrijft. De BOA’s zijn op dit moment namelijk vooral nog niet voldoende opgeleid. Of zoals het rapport schrijft: “je bent pas bevoegd, als je bekwaam bent”.

En dat de handhavers beter opgeleid moeten worden is ook in de praktijk in Oosterhout te zien. Op een nette en respectvolle manier mensen te woord staan is voor enkelen best lastig, liever racen ze met hun scootertje over de stoep van auto naar auto om de parkeerkaartjes te controleren. Ook het consequent zijn blijkt lastig. Waar de ene handhaver meer is van het maatwerk en ook weleens een waarschuwing geeft in plaats van een bon uitschrijft, is de andere handhaver onverbiddelijk en schrijft voor het kleinste element een bon uit. Voor beiden valt iets te zeggen, maar maak een keuze. Zodat er bij de burger geen gevoel van onrechtvaardigheid ontstaat en daarmee het respect voor de handhavers afneemt.

Waarom handhavers?

Maar nu even terug naar de kernvraag. Waarom zijn er BOA’s? Waarom wordt alle handhaving niet door de politie gedaan? Het antwoord is dat de politie al die taken simpelweg niet meer aan kan. Daarom stelt de politie prioriteiten, en dan vallen de zogenaamde ‘kleine’ overtredingen buiten de boot. Maar omdat veiligheid belangrijk blijft en ook het fout parkeren of het illegaal dumpen van afval (Diftar) ook bestraft moet worden, vult de gemeente dit gat op. De gemeente betaalt dus de handhavers en dat brengt gelijk een nadeel met zich mee. Want de gemeente heeft ook geen eindeloos budget en zal dus keuzes moeten maken.

Dit zie je duidelijk in de praktijk. De parkeerwachters hebben hun werk de afgelopen jaren goed gedaan. Veel mensen die te lang parkeerden, zonder daarvoor betaald te hebben, kregen een boete waardoor er steeds minder overtredingen gesignaleerd werden. Door minder boetes uit te schrijven komt er ook minder binnen. En dan moet er bezuinigd worden. Dus werden er minder parkeerwachters ingezet. Gevolg? Mensen gaan weer langer parkeren dan waar voor betaalt is, want de kans op een boete is kleiner geworden. Nu kan de gemeente weer extra parkeerwachters inzetten, maar dan blijf je achter de feiten aanlopen.

Een tweede voorbeeld. De BOA’s worden ingezet wanneer ze het effectiefst kunnen zijn, en wanneer ze het minste kosten aan opslaguren. Oftewel, op doordeweekse dagen en dan overdag. Zaterdag zijn ze er ook, maar dan valt er ook meer te schrijven dan andere dagen. Om 17.30 uur een laatste ronde en dan naar huis toe. En de foutparkeerders hebben vrij spel. Auto midden op de stoep parkeren op woensdagavond om 21.00 uur? Gewoon doen, toch niemand die komt controleren. Maar zeker als het donker is zorgen verkeerd geparkeerde auto’s voor gevaarlijke situaties. De gemeente snijdt zichzelf dus in de vingers door te stevig naar de loonkosten te kijken. Het bestraffen van overtredingen moet bovenaan staan in de afweging, en niet de loonkosten.

Handhaven is lastig

Het blijkt dus lastig te zijn om te handhaven op ‘kleine’ overtredingen. Het systeem heeft een nieuwe impuls nodig zodat het effectiever wordt. Want het kunnen dan wel relatief kleine overtredingen zijn in de ogen van de politie, het gaat hier wel om de overtredingen die voor de burger irritant zijn en die vaak voorkomen.

Met de verkiezingen in zicht zullen partijen zich meer gaan profileren. Ik ben benieuwd welke partij dit veiligheidsitem oppakt en er voor gaat zorgen dat er bij de volgende coalitieonderhandelingen niet bezuinigd wordt op de gemeentelijke handhavers. Extra punten zijn er voor de partij die de inzet juist wil vergroten, ook buiten de werkdag van 9 tot 17 uur.

8 gedachten over “Opinie: Handhaven is ook een vak

  • 8 januari 2014 om 11:14
    Permalink

    Beste Jan Peters,

    Toch wel jammer dat je geen reactie geeft op mijn input. Jouw reactie op de opinie ‘geen raadslid te vinden’ geeft aan dat je dus wel leest.

    Hij kijkt de VVD naar veiligheid en wat zijn zij van plan met de gemeentelijke handhavers en de geschetste problemen?

    De verkiezingen zijn binnen drie maanden, dus de burger is benieuwd waar de VVD voor staat. Als je deze lijn blijft volgen (geen inhoudelijke reactie) zul je bij veel mensen hun twijfels wegnemen,en wel om niet VVD te stemmen

  • 24 december 2013 om 15:27
    Permalink

    Beste raadsleden in Oosterhout,

    Er wordt in jullie beredeneringen veel gekeken naar wat jullie noemen “het budget” maar er zijn ook manieren voor de gemeente als de Politie om geld te besparen. En dat wordt in de volksmond genoemd “Preventief werken”. Door preventief te handhaven voorkom je ongelukken. En de afhandeling van een ongeluk kost nog meer geld dan het op pad sturen van de handhavers.

    Al vaak hebben wij gezien dat het net goed gaat, maar wat als het een keer goed fout gaat. Ik pak een triest en hopelijk niet te gebeuren ongeluk. Een fietser of auto moet uitwijken voor de fout geparkeerde auto’s en de fietser ligt zwaar gewond op de grond. Dan gebeurt het volgende: 1 of meerdere ziekenauto’s, 1 of meerdere polite auto’s en in het slechtste geval nog een traumahelikopter komen te plaatse om de gewonde te helpen. Dat is lekker bezuinigen, maar niet dus. Terwijl je met een bekeuring door de politie of handhavers in de avonden dit wellicht had kunnen voorkomen.

    En daarbij, ben je als gemeente toch wel heel inconsequent bezig om overdag wel te bekeuren en in de avonden niet. Soms zie ik zelfs dat de politiewagens uit moeten wijken voor auto’s die verkeerd geparkeerd staan. Maar ook die agenten stappen dan niet even uit om de eigenaar van de auto aan te spreken. Het lijkt wel of ze te lui zijn.

    En vooral voor de VVD,dit was toch altijd jullie motto “veiligheid” of lopen jullie ook hier weer voor weg met te onze de alom bekende zin,onze excuses hiervoor. Want Jan, jouw reactie hier lijkt toch wel erg op de vraag ontwijken.

  • 21 december 2013 om 22:25
    Permalink

    Dag Ralph,
    De OMWB is een gemeenschappelijke regeling. De burgemeester vertegenwoordigt het college van Oosterhout in het Algemeen Bestuur. De begroting en de jaarrekening van de OMWB worden jaarlijks aan de gemeenteraad voorgelegd. Deze kan hierover een zienswijze uitbrengen aan het AB. De burgemeester legt verantwoording af aan de gemeenteraad over de diensten die de OMWB aan Oosterhout levert.
    Handhaving is de portefeuille van de burgemeester. In de verkiezingscampagne komt dit onderwerp ongetwijfeld ter sprake.

  • 21 december 2013 om 18:17
    Permalink

    Beste Jan Peters,

    Dank voor de reactie! Goed om te zien dat dit nu al op het juiste niveau geregeld is. Is er ook regelmatig terugkoppeling vanuit de OMWB, zodat de gemeente ook op de hoogte is van de veiligheid en de ondernomen acties om die te verbeteren?

    En hoe staat de VVD (waar u lijsttrekker bent) tegenover mijn betoog over het in stand houden van handhavers en ze meer in te zetten buiten de standaard kantooruren? Zodat ook ’s avonds in het donker er geen auto’s op de stoep geparkeerd staan en dergelijke?

  • 21 december 2013 om 09:59
    Permalink

    Dag Ralph,
    Toezicht en handhaving op bedrijven zoals de ELD worden sinds 1 januari 2013 -vanwege de redenen die je noemt- uitgevoerd door de Omgevingsdienst Midden en West Brabant (OMWB). Dit is een samenwerkingsverband van gemeenten en provincie, waarin de Regionale Milieudienst is opgegaan. Er zijn drie van deze diensten in Noord Brabant. De OMWB is tevens belast met het toezicht en de handhaving op de BRZO bedrijven (besluit risico’s zware ongevallen). ELD is er daar één van.

  • 18 december 2013 om 18:56
    Permalink

    Beste Ralph,

    Dat ben ik met je eens. Ik snap het principe dat handhaving op het gebied van parkeren zichzelf elimineert als het goed werkt. Maar, met name op het gebied van milieu en brandveiligheid lijkt me nog veel te winnen.

    Waarbij ik ook op moet merken dat het aantal (strengere) regels structureel toeneemt en op die manier ook een structurele behoefte aan handhaving wordt gecreëerd.

    Dat de uitvoering hiervan op het juiste niveau moet liggen ben ik met je eens.

  • 18 december 2013 om 18:33
    Permalink

    Beste Ruben,

    Inderdaad, er is een focus aangebracht in het artikel. Die kleinere dingen die iedereen irriteren mogen ook aangepakt worden door degenen die zich met handhaving bezighouden.

    De gevaarzetting bij bedrijven als ELD is inderdaad groter, en daar moet de controle vaker en kritischer plaatsvinden. Een vraag die daaronder ligt is of de gemeente wel de juiste instantie hiervoor is?

    De voorschriften voor bedrijven als ELD zijn vaak erg technisch en ingewikkeld. Specialisten zullen deze inspecties en handhaving moeten doen, maar wil je dat Oosterhout voor een enkel bedrijf een dure specialist (want bijzondere materie) aan gaat nemen? Dat is ook het probleem bij bijvoorbeeld Moerdijk. Veel gevaarlijke bedrijven, maar de gemeente is te klein om goede handhaving te financieren. Daarom lijkt me handhaving van dit soort bedrijven op een hoger niveau thuis te horen, dus veiligheidsregio of de provincie

  • 18 december 2013 om 17:23
    Permalink

    Beste Ralph,

    Het artikel lijkt zich toe te spitsen op parkeren. Dat is een grote irritatie, van onder meer mijzelf. Maar dat is niet alles.

    Uit de volgende berichten blijkt dat ELD de zaken structureel niet op orde had:
    2011: https://www.bndestem.nl/regio/oosterhout/overtredingen-risicobedrijven-1.562403
    2013: https://www.omroepbrabant.nl/?news/196400532/Voor+grote+brand+had+Oosterhouts+chemiebedrijf+ELD+veiligheid+niet+op+orde.aspx

    De gevaarzetting van deze overtredingen is, tenzij het om een tankwagen gaat, veel groter dan die van foutparkeerders. Juist daar wordt alleen gewaarschuwd. Moeten we deze bedrijven niet met échte handhaving en forse boetes dwingen om de Oosterhouter niet in gevaar te brengen?

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *